Hyperbool en nog wat - Allie Brosh

Het is alweer een aantal jaar geleden dat ik op de website Hyperbole and a Half stuitte. Daar kwam ik wegens de blog The Alot die over een taalkwestie gaat. Daar moest ik toen zo om lachen dat ik ook de rest van deze website ben gaan lezen. Toen bleek dat ze wel meer te vertellen had dan een taalkwestie. Namelijk over hoe zij de wereld beleeft en heeft beleefd. Allie wordt onder andere getergd door depressies. Dit weet zij zo knap op een heel eigen manier te beschrijven met bijna kinderlijke tekeningen en heel veel humor. Ik was gelijk fan.
Alleen na 2013 kwam er niets meer bij op haar website. En ook als ik haar nu zoek op internet dan is er weinig over haar bekend en kunnen we alleen maar vrezen dat het niet goed met haar gaat.

Bij het struinen door Arnhem kwam ik opeens dit boekje in een grabbelbak tegen. Voor een paar euro en dan vertaald in het Nederlands. Ik ben op zich geen lezer van vertalingen wanneer de oorspronkelijke taal Engels is. Maar ik heb zulke goede herinneringen aan haar website dat ik voor die paar euro dit boekje heb meegenomen en binnen een dag uitlas want het is bijzonder moeilijk om weg te leggen.
Natuurlijk hoopte ik op een vertaling van de Alot maar dat was misschien ook wel wat veel gevraagd omdat de grap juist zit in een Engelse taalkwestie. Wel zijn twee strips over depressie in deze uitgave te vinden en die zijn zeker zo goed als op de website.

Ik blijf dan ook hopen dat Allie Brosh nog eens boven water komt en haar talenten kan inzetten om de wereld nog veel meer in te laten zien waar ze nu geen idee van hebben.

Babylon 5: Day of the Dead - Neil Gaiman

Wederom een Humble Bundle verrassing met dit keer een script. Want naast graphic novels, kinderboeken, fantasyboeken, korte verhalen en gedichten, heeft Neil Gaiman ook scripts voor televisieseries geschreven. Ik weet het niet meer zeker maar ik dacht dat hij wel eens gezegd heeft dat hij nooit twee keer hetzelfde wil schrijven vandaar zijn diversiteit in schrijfsels.

De science fiction serie Babylon 5 heb ik terwijl het werd uitgezonden volledig gemist. Ik hoorde er wel eens iemand vaag over maar op een of andere manier bleef het nooit bij mij hangen. Ergens had ik het idee opgedaan dat het een vaag aftreksel van Star Trek was waardoor het zo'n beetje gediskwalificeerd was om daar ook maar enige verdere aandacht aan te besteden. Door aandringen van fans ben ik enkele jaren geleden eindelijk alles gaan kijken en woooow, ja, dat sprak me wel degelijk aan. Hoe kon ik dit toch al die jaren gemist hebben. Het was immers minstens net zo goed als Star Trek.

Extra leuk dat een van mijn lievelingsschrijvers en zo'n interessante serie bij elkaar zijn gekomen. En nog leuker dat ik nu het script met annotaties van deze aflevering heb kunnen lezen. De annotaties zijn zeker de moeite waard omdat het net dat wat meer achtergrond geeft waardoor het verhaal en het maakproces van zo'n aflevering nog meer gaat leven. Bij het nalezen van dit script zag ik de aflevering gelijk weer helder voor me. Sterk script, sterk uitgewerkt.

De vier seizoenen 4: Zomer - Karl Ove Knausgård

Na het derde deel waarin meer verhalend werd verteld over Karl Ove Knausgård zijn leven in plaats van beschouwingen op het bestaan in enkele bladzijden zoals in de eerste twee delen, hoopte ik dat in dit vierde en laatste deel in de reeks De vier seizoenen er weer meer verhalende stukken tekst waren. Het was dan ook even een kleine teleurstelling dat ik weer allemaal korte beschouwingen zag staan maar werd opgevrolijkt door twee langere dagboekfragmenten. En dit keer heb ik de korte beschouwingen relatief snel achter elkaar gelezen waardoor het ook meer aanvoelde als een geheel. Het lezen van Karl Ove Knausgård is als even helemaal in zijn leven zijn. Ondanks alle onzekerheden, angsten en ongemakkelijkheden, voelt het toch alsof ik thuis ben. Misschien wel omdat ik het deels herken uit mijn eigen bestaan. Aan de andere kant schrijft hij over zulke triviale zaken als 's morgens bij het opstaan het ontbijt maken, dat het bijna niet anders kan dan dat het herkenbaar en vertrouwd is.

In de eerste maand, juni, vertelt de auteur in relatief bedekte termen over de scheiding met zijn vrouw. Hierover is in de maanden daarna niets meer terug te vinden. Dat verwarde mij enigszins. In al zijn teksten voelt alles alsof hij niets weglaat uit zijn leven. Het niet beschrijven van deze pijnlijke gebeurtenis kan ik qua inhoud wel begrijpen wat privacy betreft, maar het is opeens alsof we niet meer beste vrienden zijn zoals daarvoor.  Dat is toch wel even slikken.

De kunst die her en der tussen de verhalen door is weergegeven is van Anselm Kiefer, de eerste kunstenaar waar ik ooit diep door getroffen ben in mijn tienerjaren. Van deze illustraties van bloemen uitgevoerd in vooral aquarel blijft in een zwart-wit e-reader niets meer over. Ik heb ze later op de monitor van mijn pc nog eens bekeken en daar kwamen ze veel meer tot hun recht. Dit is dan wel een nadeel van een e-reader.

De reeks De vier seizoenen voelt na de reeks Mijn Strijd als een kleine toegift. Na het schrijven van zo'n meesterwerk als Mijn Strijd is het lastig om dit nog eens te overtreffen. En dat is het gevoel waar ik nu mee achterblijf, De Vier Seizoenen is een echo waar ik wel van genoten heb maar haalt het bij lange na niet bij het origineel.

Saga Volume Five - Brian K. Vaughan & Fiona Staples

Hazel, het kind van ouders van twee al vele jaren oorlog voerende rassen, vertelt in dit vijfde deel onverminderd enthousiast voort over haar leven en alle wezens die daar omheen bewegen. Het mooie daarvan is hoe veel verschillende rassen zijn meegesleept in de oorlog die oorspronkelijk alleen tussen twee rassen was en hoe hun levens ook weer met elkaar verstrikt raken. Bij het lezen merkte ik dat ik eindeloos gefascineerd kan raken door de opeenvolging van gebeurtenissen waarbij twee figuren die tot nu toe in de boeken ieder hun eigen verhaallijn hadden nu bij elkaar komen maar ook weer met hetzelfde gemak uit elkaar worden gehaald.

Dit keer was ik zelfs geschokt door de dood van een van de personages die toch een grotere rol leek te hebben. Nu had ik beter kunnen weten want sinds George R.R. Martin is geen enkel personage in geen enkel boek meer zeker van zijn leven. Het schokkende was echter niet alleen dát deze persoon het loodje legde maar ook de achteloze manier waarop. Alsof hij er nooit toe gedaan had. Zo heeft deze graphic novel weer een nieuw hoogtepunt bereikt.

Hij kan me de bout hachelen met zijn vorstendommetje - Hans Boland

Een half jaar geleden heb ik samen met andere boekenbloggers Anna Karenina van Tolstoi gelezen. Daarbij koos ik voor de vertaling van Hans Boland omdat ik daar veel positieve geluiden over hoorde. Met ongelooflijk veel genoegen heb ik dit boek gelezen. Bij het verschijnen van dit boek over de vertaling ervan, dat als ondertitel heeft 'over Anna Karenina en de kunst van het vertalen', werd ik wel nieuwsgierig wat de vertaler hier over te vertellen heeft.

Het boek bestaat grofweg uit twee delen. In het eerste deel geeft Hans Boland een korte analyse over de Anna Karenina. Dat bracht me weer even terug naar de tijd dat ik het boek aan het lezen was en gaf me ook een enkele nieuwe manieren om naar het boek te kijken.
Waar ik wel mijn vragen over heb is het gedeelte over de indeling van de delen en hoofdstukken. Hans Boland komt tot de conclusie dat Tolstoi niet zo onordelijk was als het lijkt want alle delen en hoofdstukken zijn ongeveer even lang. Maar van andere lezers heb ik begrepen dat in andere vertalingen er een andere indeling van de delen is. Nu weet ik niet wat de oorspronkelijke indeling van Tolstoi zelf is geweest. Of misschien was deze er wel helemaal niet. De conclusie van Hans Boland komt mij in ieder geval wel wat ongeloofwaardig over omdat hij hier ook verder niet over rept.

In het tweede deel gaat Hans Boland dieper in op het vertalen zelf. Een zeer boeiend onderwerp waarbij ik me niet eerder had gerealiseerd hoe bepalend een vertaler is. Vooral wanneer er naar een taal wordt vertaald die wat verder van de oorspronkelijke taal af staat waarbij woordenschat, grammatica en cultuur vreemden zijn. Dat voelt als een onmogelijke opgave. Wat dat betreft is het een wonder dat wij, die over de hele wereld zoveel verschillende talen spreken, elkaar nog zo goed kunnen verstaan.
Hans Boland geeft vele voorbeelden uit Anna Karenina wat gelijk een leuke herbeleving van het boek is, als illustrerend voor het punt dat hij over vertalen wil maken. Heel leerzaam.

Er is alleen een groot obstakel in dit boek. En dat is de toon die Hans Boland aanslaat. Hij vindt de andere Anna Karenina vertalers maar stommelingen die onzinnige oplossingen hebben bedacht die helemaal niet kloppen in zijn beleving. Ik heb er geen probleem mee als een vertaler zijn eigen keuzes maakt en ik vind het juist heel boeiend om te lezen over waarom een vertaler voor het ene kiest en niet voor het andere. Maar ik zit niet te wachten op iemand die voortdurend op zijn eigen borst klopt dat hij het vertalen op de beste manier heeft gedaan. Ik geloof daar namelijk niet in. Voor elke vertaling is wat te zeggen en het ene kan je meer aanspreken dan het andere maar dat is het dan ook.
Dit is de reden dat dit boek bij mij een wrange smaak heeft achtergelaten. En dat is zo dood- en doodzonde want de vertaling van Hans Boland was een feest om te lezen en ook zijn kennis over taal en vertalen is enorm interessant. Nu maar hopen dat mijn slechte geheugen me nu ook niet in de steek laat en snel dit vieze gevoel weer weet uit te wissen.

Clarkesworld Magazine Issue 151 april 2019

Het aprilnummer van Clarkesworld Magazine bevat acht korte science fantasy/fiction verhalen waarvan er drie uit respectievelijk Japan, Korea en China komen. En daarnaast wederom vier non-fictie artikelen waarbij ditmaal twee interviews met schrijvers in het Clarkesworld Magazine genre.

Het eerste verhaal is The Last Eagle geschreven door Natalia Theodoridou en ik heb werkelijk geen flauw idee wat deze schrijver heeft willen overbrengen. Vaak krijg ik ergens nog wel een eigen idee bij dat wel eens helemaal niets met de belevingswereld van de schrijver te maken heeft. Maar dit keer bleef ik in een niets-weten achter en besloot maar naar het volgende verhaal te gaan.

Bij Ripen van de Japaner Yukimi Ogawa had ik ongeveer de tegenovergestelde ervaring namelijk dat het er allemaal veel te dik bovenop ligt. Het gaat letterlijk over hoe de huid er van iemand uit ziet en sociale status. Dat de huiden van de wezens in dit verhaal bloemrijker zijn dan in onze realiteit maakt dat het een fictief verhaal wordt. Maar eigenlijk snappen we gelijk wel wat er bedoeld wordt.

De Zuid-Koreaanse Soyeon Jeong schreef The Flowering dat vertaald werd door Jihyun Park en Gord Sellar. Dit verhaal was meer naar mijn smaak. Een verhaal met een opbouw waardoor ik steeds nieuwsgieriger werd naar wat de oudere zus die nu in de gevangenis zit, daadwerkelijk gedaan heeft. Het wordt in populair taalgebruik verteld door de jongere zus en het blijkt uiteindelijk een zeer originele manier van terrorisme te zijn.

Priya Chand kaart een ander hedendaags onderwerp aan in Social Darwinism, namelijk genetische manipulatie en zijn consequenties. Ditmaal verteld door een naar aandachtvragend genetisch gemanipuleerd kind dat daar op aangekeken wordt. Interessante vraag is in hoeverre dit kind zelf verantwoordelijk is voor haar gedrag.

In Search of Your Memories is een door Andy Dudak uit het Chinees vertaald verhaal geschreven door Nian Yu.  En wat ben ik blij dat dit tijdschrift verhalen uit zoveel mogelijke culturen probeert te publiceren. Want ook dit verhaal zie ik nog niet door een Westerling geschreven worden ook al ligt het best voor de hand. Want wat kan er allemaal gebeuren wanneer je ziek wordt en je je bewustzijn over laat zetten naar een ander lichaam maar er bij deze procedure altijd wat geheugen verloren. Een intrigerende ontdekking wordt bij een van deze mensen gedaan wat uiteindelijk nog meer de nadruk legt op de vraag wie wij nu als individu eigenlijk zijn.

Nick Wolven heeft wat mij betreft in dit nummer de positieve uitschieter geschreven met zijn verhaal Confessions of a Con Girl. Het geeft haarfijn weer hoe een populariteitssysteem de complexiteit van de mens uitvlakt en daarmee veel waardevols verloren gaat. Het is iets wat we allemaal wel weten maar door het nog eens in een hele andere vorm voorgeschoteld te krijgen, wordt dit nog meer helder.

Being an Account of the Life and Death of the Emperor Heliogabolus - Neil Gaiman

Weer eentje uit de Neil Gaiman Humble Bundle. Dit keer een strip gemaakt onder het mom van de 24 Hour Comic wat betekent dat er binnen 24 uur een 24 bladzijden lange strip gemaakt wordt die niet van te voren uitgedacht is. Het is tekenen en dan zien wat er gebeurt. De 24 pagina's heeft Neil Gaiman niet gehaald maar wel is hij bijna 24 uur achter elkaar bezig geweest en is dit het resultaat.

Met in het achterhoofd dat dit gemaakt is zonder de bedoeling dat het gepubliceerd wordt, is de niet zo sterke tekenstijl makkelijk te vergeven. Het verhaal daarentegen is van een Gaimanse schoonheid. Het begint, het dwaalt af, het dwaalt nog meer af en plotsklaps zijn we toch weer terug bij het hoofdonderwerp, Heliogabolus, en is op het einde na nog een paar omwegen het verhaal rond.

Het onderwerp vind ik op zijn minst ook intrigerend en ik heb eerst nog opgezocht of Neil Gaiman dit zelf verzonnen had. Het blijkt echter dat deze keizer Heliogabolus werkelijk bestaan heeft. Een jongen die op zijn veertiende keizer werd van het Romeinse Rijk en op zijn 18de sterf om dezelfde reden. Dat hij tot waanzinnige daden in staat was, is niet zo bevreemdend bedenkende dat het een jongen was midden in zijn pubertijd die een oneindige macht in handen kreeg.

De zijwegen die Neil Gaiman naar zijn eigen leven en gedachtewereld maakt zijn vaak hilarisch. En al is Neil Gaiman dan geen briljante tekenaar, een briljante schrijver blijft hij voor mij altijd.

De moeder van Ikabod & andere verhalen - Maarten 't Hart

Maarten 't Hart, een schrijver uit mijn middelbareschoolperiode toen we nog verplicht boeken van hem lazen. En heel eerlijk gezegd heb ik daarna geen boek meer van hem aangeraakt. Ik vond het allemaal te veel gaan over de gefrustreerdheid door het geloof, een thema dat ik alleen uit de literatuur kende van veel andere Nederlandse schrijvers en helemaal niets met mijn belevingswereld te maken had.

Maar nu was daar de JMA Biesheuvelprijs 2017 en die heeft mij deze korte verhalen bundel van Maarten 't Hart doen toekomen.
En gelijk bij het eerste verhaal voelde ik me helemaal vertrouwd met de schrijfstijl en opgeroepen sfeer. Het lijkt erop dat wat ik in mijn tienerjaren heb gelezen me beter is bijgebleven dan wat ik de laatste twintig jaar heb gelezen.
Het mooie is dat in dit eerste verhaal wel degelijk ook weer naar het geloof werd verwezen alleen is nu de frustratie daarover verdwenen en dat maakt het een stuk aangenamer om daarover te lezen. Het heeft vast ook te maken met mijn eigen leeftijd dat ik het nu wel interessant vind om te lezen over allerlei dorpse gebeurtenissen en menselijke omgang op zijn smalst. En natuurlijk is het ook de schrijver zijn kwaliteit die het lezen van deze bundel een genot maakte.

Achttien korte verhalen van verschillende lengte over dagelijkse situaties van een bekende schrijver waarvan niet iedereen zijn naam goed kan onthouden en mede daardoor regelmatig hilarische situaties ontstaan. Maar het is vooral het vaak onbegrijpelijke gedrag van mensen wat mij liet verwonderen terwijl ik drommels goed weet dat het regelmatig voorkomt.
Na deze hernieuwde kennismaking met Maarten 't Hart is het heel goed mogelijk dat ik toch nog eens een van zijn oude boeken ga herlezen en zien of ik daar dan nog het gevoel bij overhoud zoals dat nog uit mijn middelbareschooltijd in mijn geheugen gegrift staat.