woensdag 26 februari 2014

Invloed van e-reader op de leeservaring

http://photoebookpublishing.com/why-publish-an-ebook/

Enkele weken geleden heb ik voor het eerst een e-boek op een e-reader gelezen. De e-reader is door een erfenis in mijn bezit gekomen en dus min of meer onvrijwillig in mijn handen gevallen. Zonder deze gebeurtenis was ik niet aan de e-reader begonnen simpelweg omdat ik nog zoveel ongelezen papieren boeken in de kast heb staan en ik er niet de noodzaak toe voelde.
Bij de e-reader kwamen ook een zooitje e-boeken. De meeste niet mijn smaak maar eentje wilde ik dan wel proberen omdat ik daar toch ook wel nieuwsgierig naar was: Het Diner door Herman Koch.

Tijdens het lezen vielen mij al gelijk een aantal zaken op.
In eerste instantie dat het boek geen neiging heeft tot dichtvallen. Het liefst lees ik ver onderuit gezakt en vooral bij de wat dikkere pockets zijn twee handen gewenst om het boek open te houden of het wordt met een hand die dan vaak in een krachtige kramp trekt. Met de e-reader is dit probleem voorbij. Nooit meer dan een hand nodig en niets geen kramp.
Daarnaast heb ik een nieuwe leeshouding ontwikkeld namelijk meer rechtop zittend waarbij de e-reader op mijn opgetrokken knieën ligt en ik helemaal geen handen meer nodig heb. Behalve dan om de bladzijde om te slaan.
Een ander groot voordeel is dat ik zelf de lettergrootte kan instellen. Overdag wat kleiner en 's avonds wat groter zodat ik geen leesbril op hoef. Reuze makkelijk.

Maar met deze voordelen verdwijnt nu juist dat wat een boek zoiets eigens maakt. Op de e-reader zijn alle boeken hetzelfde. Allemaal hetzelfde formaat, namelijk dat van mijn e-reader, en is het eigens van het lettertype verdwenen omdat ik die naar mijn hand kan zetten.
Er is ook geen plek om net die koffievlek te maken of die bladzijden met diepe vouwen omdat het boek in een tas heeft klem gezeten, die voor eeuwig dat boek typeert.
Het boek zelf lijkt zijn identiteit als voorwerp te zijn kwijt geraakt.

In mijn beleving is dit precies wat de leeservaring beïnvloedt. Het zijn alleen nog letters geworden en daarmee heb je het als lezer te doen. Deze letters moeten echt sterk genoeg zijn om de aandacht vast te houden. De warmte van het ontwerp van een kaft, de fysieke dikte van het boek, het lettertype, de bladspiegelindeling, de inbindwijze zijn allemaal verdwenen. Het gaat alleen nog puur om de inhoud. Visueel gevoelige mensen zullen dan ook zeker de kaalheid opmerken.
Dit doet me denken aan het invoeren van de muziek-CD. Daarbij vonden mensen ook dat de warmte van de langspeelplaat zou verdwijnen en daarmee de luisterervaring zou verkillen. Precies zo voel ik dat bij de e-reader. Van de muziek-CD heb ik leren houden en juist de helderheid van het geluid leren waarderen. Wie weet dat dit dan ook bij de leeservaring met de e-reader gaat gebeuren.

dinsdag 25 februari 2014

#50books - 2014.8 Selfkicker

Elke week een nieuwe boekenvraag in het kader van #50books dit jaar verzorgd door DrsPee. De achtste vraag is

Van welk boek moest je huilen?

http://nederl.blogspot.nl/2013/03/dat-vind-ikke-niet.html
Echt huilen om een boek kan ik me niet herinneren, zelfs niet dat mijn ogen wat vochtig werden. En dat is wonderlijk want bij allerlei andere gelegenheden ben ik al in tranen voor ik het weet.  
Lachen doe ik wel bij het lezen. En soms zelfs tranen van het lachen als ik iets heel onverwachts tegenkom. Maar die tranen zullen bij deze vraag, denk ik, niet bedoeld zijn. 
Ook kan ik verbijsterd of geschokt zijn door een boek. In de reeks van George R.R. Martin zijn er een aantal behoorlijk onverwachtse wendingen waardoor ik zelfs nog hoofdstukken later in de ontkenning zat dat die bepaalde gebeurtenis had plaats gevonden tot ik er echt niet meer om heen kon. Maar bij deze zee van emoties geen tranen.

Slechts van een keer kan ik me heugen dat ik daarbij zo in tranen raakte dat ik bijna niet verder kon lezen. Ik zat zo diep in het verhaal dat het me op dat moment zelf overkwam en ik wel hardop had willen gieren van verdriet. Het was echter geen boek, geen tijdschrift, geen internetcolom of wat dan ook van iemand anders hand. Het was een kort verhaal dat ik zelf had geschreven en bij het herlezen twee jaar later opeens heel hard binnenkwam. En nee, dit verhaal is niet voor de openbaarheid. ;-)

maandag 24 februari 2014

The Tombs of Atuan - Ursula K. Le Guin


Het tweede deel van de Earthsea Cycle. Desondanks zou het ook als een los verhaal gelezen kunnen worden. Er zijn wel elementen die extra interessant zijn als je het eerste deel A Wizard of Earthsea hebt gelezen maar voor het volledig kunnen volgen van het verhaal is het zeker niet noodzakelijk. De schrijfster zelf zegt in haar nawoord (geschreven in 2012, veertig jaar na het verschijnen van dit boek) dat de gekte van de trilogieën na Lord of the Ring is losgebroken maar dat zij eigenlijk bij het schrijven van het eerste deel van de Earthsea Cycle helemaal geen plannen had voor vervolgdelen. Wat mij betreft siert dat haar en geeft je dat als lezer ook meer ademruimte om de boeken te lezen zoals jij dat wil.

In The Tombs of Atuan is een meisje het middelpunt van deze geschiedenis. Een meisje dat wordt verkozen als zijnde de reïncarnatie van de Ene Priesteres van de Tomben van Atuan en op haar vijfde bij haar ouders wordt weggehaald om als die Ene verder te leven in de daarvoor voorgeschreven omgeving met alle rituelen erop en eraan.
Haar opgroeien wordt beschreven met de kinderlijke redeneringen en verlangens die bij een kind horen. Ursula K. Le Guin weet dit alles zeer natuurgetrouw en geloofwaardig neer te zetten waardoor de magische onderdelen er net zo makkelijk inpassen en nooit een trucje zijn.

Spannend is hoe het geëigende pad van die Ene wordt afgebogen wanneer er een vreemdeling in haar leven verschijnt. Spannend omdat al denk je als lezer te weten welke kant het opgaat, dit toch niet als vanzelfsprekend wordt voorgeschreven. De Ene heeft daarvoor eerst nog het een en ander te overwinnen in zichzelf en dat maakt het interessant. Dit lijkt misschien veel op wat er in het eerste deel gebeurde maar is het toch ook weer helemaal niet.

zondag 23 februari 2014

Locke & Key 5: Clockworks - Joe Hill & Gabriel Rodriguez


De laatste zin is: Clockworks The End VI...to be concluded in Locke & Key: Omega. Daaruit was op te maken dat dit verhaal ook werkelijk een einde heeft gekregen. Hoera. Geen eindeloos getouwtrek maar begin, middenstuk, einde. Mooi.

De vertelstijl van dit deel zit slim in elkaar. Door middel van een sleutel die bij een klok hoort, kan er teruggegaan worden in de tijd. En op die manier zien we wat er in het verleden gebeurd is en vallen de puzzelstukjes van het heden op zijn plaats. Het is allemaal zo ontzettend spannend dat pas toen er op het eind weer naar het nu werd gegaan, ik besefte dat het grootste deel van het boek achtergrond was en geen voortgang in het heden. Zo'n stilstand kan me wel eens storen maar doordat de informatie zo belangrijk en interessant is, is het juist het tegengestelde van vervelend.

De tekeningen met eenvoudige dialogen tussen personen zijn bijna alledaags te noemen. Niets bijzonders aan. Maar zodra het verhaal magischer wordt en de horror toeneemt, worden de beelden indringender en gedetailleerder.

En aan de ene kant is het prachtig dat het op glad papier is afgedrukt zodat de kleuren er ook dieper op uit komen. Alleen heeft het als nadeel dat als je zo'n boek bij lamplicht probeert te lezen, je gedwongen wordt een positie te kiezen waarbij het niet te veel spiegelt om de tekeningen nog te kunnen zien. Dit kan wel voor wat ongemak zorgen. Deze boeken kun je dan ook het beste bij daglicht lezen. (Niet in de laatste plaats omdat het zo eng is)

zaterdag 22 februari 2014

A Wizard of Earthsea - Ursula K. Le Guin

The Earthsea Cycle is een naam van een serie fantasyboeken die ik al vaak ben tegen gekomen maar nooit iets van gelezen had. Er schijnt zelfs een miniserie voor televisie van gemaakt te zijn.

Oorspronkelijk is dit eerste deel, A Wizard of Earthsea, niet geschreven als het begin van een serie en daarom ook prima op zichzelf te lezen. Niet alleen dit gegeven maar ook dat het niet knoeperddik is en toch voldoende inhoud maakt het een ideaal boek voor een leesweekend.

Ursula K. Le Guin schrijft redelijk recht toe, recht aan zonder te veel uitweidingen over de omgeving of hoe iemand eruit ziet. De gebeurtenissen volgen elkaar in een prettig tempo op waardoor ik als lezer steeds nieuwsgierig bleef over hoe het verder zou gaan.

Een reden waarom ik deze boeken lang heb laten liggen is omdat ik het idee had dat het een zoveelste fantasyreeks zou zijn waarvan er al velen zijn en niet zoveel zou toevoegen. Maar dat is een grote vergissing geweest.
De hoofdpersoon is niet de doorsnee witte eenling die later een held wordt na allerlei moeilijkheden van buitenaf te hebben overwonnen. De hoofdpersoon blijkt een donker gekleurde (dit wordt slechts zijdelings aangestipt en ik had er bijna overheen gelezen) jongeling waarvan we weliswaar zijn strubbelingen bij het opgroeien naar volwassenheid volgen en hij later de grootste tovenaar zal worden maar de gevaren komen meer vanuit hem zelf dan van buitenaf.

De fantasyomgeving voelt voor de doorgewinterde fantasylezer als vertrouwd maar is steeds net even wat anders waardoor het spannend en prikkelend blijft.

Op naar het volgende deel.

zondag 16 februari 2014

#50books - 2014.7 Voor eeuwig en altijd

Elke week een nieuwe boekenvraag in het kader van #50books dit jaar verzorgd door DrsPee. De zevende vraag is

Ben jij vroeger voorgelezen? Wat is je favoriete herinnering eraan? Lees je je eigen kinderen (ook) voor?
http://www.nieuwbouwlust.nl/vertalenvertellen

Nou en of dat ik ben voorgelezen. Heerlijk in bed wegdoezelend terwijl de stem van een van mijn ouders mij meenam naar andere orden. Ik vrees alleen dat ik snel in slaap viel want veel weet ik daar niet meer van.
Wel van de boeken die op de lagere school klassikaal door de meester of juf werden voorgelezen. Kruistocht in een Spijkerbroek van Thea Beckman en ook De Brief voor de Koning van Tonke Dragt. Jeeee, wat was dat spannend! We zijn zelfs nog wel eens na de bel gebleven omdat we wilden weten hoe het verder ging.

Om mij heen heb ik geen kinderen van mijzelf of van anderen. Maar dat heeft mij er nooit van weerhouden om voor te blijven lezen. Tijdens mijn studie las ik samen met een huisgenoot een spannend boek. En vele jaren later heb ik dat ook met mijn huidige huisgenoot gedaan. In wat taaie boeken zijn we blijven hangen en de laatste tijd is het dan ook meer een colum of een los verhaal geworden. En zelfs wel eens een gedicht. Maar wat het ook is, het voorlezen blijft.
Voorlezen is het delen van een ervaring en een moment van samen beleven. Dat zou ik niet graag kwijtraken.

zaterdag 15 februari 2014

Locke & Key 4: Keys to the Kingdom - Joe Hill & Gabriel Rodriguez


Dit deel begint met een eerbetoon aan Bill Watterson, de schepper van de Calvin & Hobbs strips. Omdat ik deze nauwelijks ken, duurde het even voordat het kwartje viel bij het zien van de eerste tekeningen. Deze zijn in  een heel afwijkende stijl met wat ik gewend was.
Een andere afwijking van de andere delen is dat de eerste hoofdstukken helemaal los van elkaar lijken te staan. In de eerste vier hoofdstukken worden nieuwe sleutels gevonden en gebruikt. Daarbij is wel het hoofdthema dat de slechterik nog steeds op slinkse wijze aan de Omega-sleutel probeert te komen en de anderen steeds dichter bij die waarheid komen. In het vijfde hoofdstuk komt alles samen en wordt de slechterik ontmaskerd. Of toch niet?

In dit vierde deel in deze serie wordt er steeds meer prijs gegeven van wat de slechterik nu eigenlijk is en wat zijn doel is. Dat geeft een bevredigend gevoel Het hele plaatje is echter nog niet compleet dus blijf je als lezer nieuwsgierig genoeg om het volgende deel te willen lezen. Niet alleen omdat het hoofdverhaal boeiend is maar ook omdat je je steeds meer aan de familie Locke gaat hechten en met hun meeleeft in hun worsteling met de gewone dagelijkse bestaansdingen zoals bijvoorbeeld relaties op school.

donderdag 13 februari 2014

Het Diner - Herman Koch

Het eerste boek dat ik met behulp van een e-reader gelezen heb. Ik heb het idee dat dit de leesbeleving wel beïnvloed maar voor deze boekbespreking zou het te ver voeren om daar op in te gaan. Wellicht een keer iets voor een blog.

Het verhaal is prikkelend en spannend. Het zou veel verpesten om te vertellen waar het over gaat dus over de inhoud zal ik het verder niet hebben.

Het is een hap-slik-weg boek in mijn belevenis. Het smaakt heerlijk tijdens het eten maar als je het op hebt, ben je wel een beetje misselijk. Wellicht iets te snel gegeten.
De schrijfstijl van Herman Koch is er eentje die het makkelijk maakt om verder te lezen. Eenvoudige en natuurlijk lopende zinnen. Doordat de inhoud de lezer steeds weer nieuwsgierig blijft houden. is het moeilijk om het boek aan de kant te leggen.
De misselijkheid zit hem dan ook in de enorme wrangheid die voortdurend aanwezig is en op sommige momenten in zijn volheid naar boven komt. De smaak die in je mond achterblijft is dan moeilijk nog weg te spoelen. Ik voel me ergens in de maling genomen. Het lijkt steeds zo spannend en de hoofdpersoon lijkt zijn moraal zo aan zijn kant te hebben. Uiteindelijk blijkt het heel anders te zitten en de sympathie die ik eerst nog voelde, heeft nu iets vies gekregen.
Ik kan er verder moeilijk een waardeoordeel aan hangen. En misschien is dat ook wel waar het boek over gaat.

zondag 9 februari 2014

Locke & Key 3: Crown of Shadows - Joe Hill & Gabriel Rodriguez


In de vorige twee delen zijn al enkele sleutels met hun specifieke werking beschreven zoals de overal-sleutel waarmee je daar terecht kunt komen waar je maar wil simpelweg door de sleutel in een deur te steken en aan die plek te denken en ook de hoofdsleutel waarmee je letterlijk in ieders hoofd kunt kijken, ook in die van jezelf.
In dit deel worden de sleutels uitgebreid en dit levert weer een hoogstaand staaltje tekenwerk op van de hand van Gabriel Rodriguez. De schaduw-sleutel laat schaduwen loskomen van zijn oorspronkelijke object en zich in allerlei angstaanjagende vormen buigen. Deze vormen hebben ook substantie en kunnen personen aanvallen. Alleen met licht zijn ze te verdrijven.
Een andere sleutel is de reuze-sleutel waarmee de eigenaar zichzelf onmetelijk groot kan maken. Wel zo handig nu er zoveel gevaren op de loer lagen.
In de epiloog worden we ook nog eens getrakteerd op de helende-sleutel. Door met deze sleutel een kastje te openen en daar gebroken spullen in te doen, kan nadat het kastje weer is gesloten even later de spullen er heelhuids uitgehaald worden.

De fantasie van Joe Hill lijkt onbegrensd. Zonder dat het op hol slaat, brengt het de meest originele denkexperimenten tot leven en dient het ook nog het overkoepelende verhaal. Dus geen sleutel om nog eens een trucje uit te halen maar juist om de gebeurtenissen nog eens extra kracht bij te zetten.

Enkele personages uit het vorige deel zijn in dit deel helemaal niet aan bod gekomen. Zij zijn niet in een al te beste staat achtergelaten dus is het misschien wat teleurstellend dat na het lezen van dit deel je niet weet hoe het met ze is. Aan de andere kant gebeurt hierin zoveel dat je eigenlijk geen tijd hebt om die anderen te missen. Daarnaast is er natuurlijk ook nog deel 4.

#50books - 2014.6 Toon voor iedereen

Elke week een nieuwe boekenvraag in het kader van #50books dit jaar verzorgd door DrsPee. De zesde vraag is

Welk boek geef je aan iemand die je nauwelijks kent?


Bij vorige generaties was het in dit geval vrij risicoloos om een boekje van Toon (Hermans) te geven. Tegenwoordig is dat niet meer zo gebruikelijk of alleen nog onder ouderen.
Maar we hebben een nieuwe Toon, Toon Tellegen. Een heel ander genre dan de vorige Toon maar wel eentje die van klein tot groot gewaardeerd wordt. Natuurlijk zijn er mensen die wat minder van hem gecharmeerd zullen zijn, die houd je altijd.
Het aantrekkelijke van Toon Tellegen is dat het ook voor de mensen die niet gewend zijn om te lezen, het door de beperkte lengte van de verhalen heel goed te doen is. De dierenverhalen kunnen letterlijk worden genomen maar je kunt ook een diepere laag erin terugvinden als je daar gevoelig voor bent. Dan zijn er ook nog eens verschillende uitgaven waarbij er gelet kan worden op de illustrator. Dat is natuurlijk wel iets meer een gokje als je iemand nauwelijks kent maar iets van je persoonlijke smaak mag in het cadeau natuurlijk ook wel doorklinken.

zaterdag 8 februari 2014

Boven is het stil - Gerbrand Bakker

Een boek dat mij niet direct in de kladden had. Pas bij flink doorlezen kwam het gevoel dat ik meer wilde weten en de smaak te pakken kreeg.

Voor mij was het flink wennen aan de schrijfstijl. De ik-persoon, overlevende helft van een eeneiïge tweeling en daardoor boerenzoon tegen wil en dank, verhaalt over zijn leven nu hij halverwege de vijftig is. Hij doet dit in voortdurend relatief korte zinnen. Het geeft wel weer hoe hij denkt en als lezer word je op die manier meegenomen in zijn staccatomanier van zijn. In het begin heeft dat voor mij een remmende werking. Het is net alsof het verhaal steeds op stop wordt gezet terwijl ik wil weten hoe het verder gaat.

De ik-persoon is met name in het begin geen sympathiek figuur. Pas wanneer ik hem wat beter heb leren kennen, voel ik door het botte boerengedrag de warmte die hij toch wel heeft voor andere mensen. En juist dit leren kennen maakt dat het interessanter wordt en ik geboeid verder wilde lezen.

Of het verhaal me op zich bij zal blijven, betwijfel ik (ook gezien mijn slechte geheugen). Maar wat ik wel zal blijven voelen is de koude die ondanks de naderende zomer en zelfs roodverbrande schouders van een kanoër van dit boerenverhaal af blijft stralen. Natte koude.

#50books - 2014.5 Andersom

Elke week een nieuwe boekenvraag in het kader van #50books dit jaar verzorgd door DrsPee. De vijfde vraag is

Heb je wel eens een situatie meegemaakt bij jezelf of bij vrienden die je herkende uit een boek dat je gelezen had, waardoor je meer begrip kon opbrengen voor die situatie? Uit welk boek kwam die situatie?

http://pixabay.com/en/reload-icon-blue-symbol-arrow-35679/

Wat mijn herinnering me laat zien, is dat ik het alleen andersom ken. Dus dat ik in een boek lees wat ik zelf ook denk ervaren te hebben. 
Wanneer dit heel recht toe, recht aan is dan voel ik me gesteund in mijn eigen ervaring/idee/mening. Maar het kan net zo goed zijn dat er eenzelfde situatie wordt beschreven en het boekpersonage daar andere conclusies uit trekt, er van een andere kant naar kijkt dan ik in mijn eigen leven heb gedaan of er heel anders op reageert. Dan geeft het mij inzicht in mogelijkheden die ik zelf nog niet bedacht had. En in die zin is het dan een verrijking en soms zelfs een oplossing voor iets waarin ik zelf vast zat.
Mijn herinnering staat helaas niet toe om een voorbeeld boek aan te halen. Wie weet ooit later nog eens.

woensdag 5 februari 2014

Locke & Key 2: Head Games - Joe Hill & Gabriel Rodriguez

Deze serie is zo sterk dat het bijna onmogelijk is om er iets over te zeggen.
Een te enthousiaste boekbespreking kan juist een afschrikkend effect hebben omdat er geen ruimte is voor een eigen belevenis. Maar echt, ik weet niet wat ik over deze graphic novel kan zeggen dat maar neigt naar dat er iets aan mankeert.

De introductie in het eerste deel heeft het verhaal stevige grond gegeven waar dit tweede deel op verder gaat. Eigenlijk gaat het naadloos in elkaar over en zouden alle delen ook een groot boek kunnen zijn alleen is dat qua uitgave minder praktisch.

De personages zijn zo levensecht dat zodra er iets magisch gebeurt dit zonder enige aarzeling als vanzelfsprekend wordt aangenomen.
De hoofdsleutel is een begrip dat letterlijk genomen dient te worden. En bij het openen van het hoofd, waar trouwens niets bloederigs bij komt kijken, wordt er een gedachtenwereld getoond met tekeningen die zo vol staan dat naar zo'n bladzijde langere tijd gekeken kan worden waarbij je steeds weer nieuwe gebeurtenissen van die persoon ontdekt. Helemaal geweldig als je ziet hoe de persoon waarvan het hoofd is geopend ook meekijkt in zijn of haar eigen hoofd. (Ik zit hier waanzinnig woorden als briljant en subliem te onderdrukken maar houd dat niet meer vol)

De horror zit 'm niet in bloederigheid al wordt dat ook niet geschuwd. Het zit 'm in de subtiele en soms ronduit botte manier van hoe mensen met elkaar omgaan en tonen totaal geen respect voor elkaar te hebben. Tegelijkertijd is het superspannend wat de sleutels die nog niet gevonden zijn voor effecten zullen hebben.

Snel door dus naar deel 3.

zaterdag 1 februari 2014

Son of the Wolf - Michael Moorcock


Het derde en laatste deel van de serie Elric: The Moonbeam Roads.
Wat mij betreft een waardige afsluiter.

Geen overdreven spektakel of extra verweven verhaallijnen zoals in de vorige delen. Maar juist een recht toe, recht aan verhaal waarbij alles uit de voorgaande delen in dit ene boek helder en zelfs rustig wordt uitgespeeld. Ik kan me zo voorstellen dat een schrijver zich juist bij zo'n conclusie zich makkelijk laat verleiden om zich helemaal te laten gaan en alles uit de kast trekt. Daarom heb ik er zo'n bewondering voor dat Michael Moorcock dat in dit deel juist niet gedaan heeft.

Terwijl ik het zat te lezen, realiseerde ik me dat ik het verhaal op zich niet eens zo heel erg intrigerend vind. Wel vermakelijk en boeiend genoeg om te willen volgen maar niet super speciaal. Daar zal ik dan ook verder niets over zeggen.
Er is iets anders waardoor ik telkens weer terugkom bij deze auteur en zijn multiversum. Dat iets zit hem in de sfeer die hij door zijn heldere schrijfstijl weet te creëren. Een omgeving die vertrouwd aanvoelt, die een waarheid in zich bergt over het bestaan zonder dat dit rechtstreeks benoemd wordt. Een waarheid die in het echte leven ontkend wordt en door deze nu hier te lezen, ik me juist begrepen voel. Dan kan de buitenkant van het verhaal zelfs wel middelmatig zijn maar is dat wat op onbewust niveau raakt zo juist dat het weer waardevol wordt.
Ik kan me indenken dat dit lang niet bij iedere lezer zo zal werken. Bij gaat het wel zo en daarom staat hij bovenin mijn lijstje met door mij meest gewaardeerde schrijvers.

Clarkesworld Magazine 207 December 2023

Met The Gift in de zeer herkenbare stijl van Matt Dixon op de voorkant bevat het decembernummer van Clarkesworld Magazine acht science fic...