Materiaalmoeheid - Marek Šindelka

Het eerste boek van Marek Šindelka uitgegeven door Das Mag heet Anna in Kaart Gebracht, waar ik zeer positief verrast door was. Bij het lezen van Materiaalmoeheid stond me dat niet meer helder voor ogen dus had ik er verder geen verwachtingen van.

Ik heb het boek in een dag gelezen, iets wat ik zelden doe. De eerste helft in de trein van Amsterdam naar Enschede en de tweede helft op de terugweg. Oftewel het las relatief makkelijk weg. Het taalgebruik is natuurlijk en valt tijdens het lezen niet op. Daardoor werd mijn aandacht meer getrokken naar de inhoud.

En daar ging het mis. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van twee jonge broers die elkaar kwijtraken bij hun vlucht uit Syrië naar Europa. Natuurlijk een zeer actueel onderwerp. Maar wat mij bleef steken was de manier waarop deze gruwelijke geschiedenis verteld wordt, alsof het om een spannend fantasyverhaal gaat waarin vaak moeilijke reizen worden beschreven en de hoofdpersonen door allerlei gevaren worden bedreigd. Het hield me op afstand van de realiteit.


Ook snap ik niet goed waarom een Tsjechische schrijver dit verhaal wil vertellen. Misschien dat hij er meer mee te maken heeft dan ik weet. Maar boeken die ik heb gelezen van schrijvers die het een en ander hebben meegemaakt, komen op mij heel anders over.

Zo enthousiast ik over Anna in Kaart Gebracht was, zo teleurgesteld ben ik over dit boek. Zonde.

Clarkesworld Magazine Issue 155 August 2019

In dit nummer van Clarkesworld Magazine vier korte science fiction verhalen, twee wat langere science fiction verhalen en vier non-fictie artikelen. De langere verhalen zijn van Chinese en Koreaanse afkomst.

D.A. Xiaolin Spires weet in Onyx Woods and the Grains of Deception de hedendaagse uitbuiting van oorspronkelijke grondstoffen aan te boren. Een onderwerp dat ik nog niet vaak ben tegengekomen in de hedendaagse science fiction maar dat absoluut zeer actueel is. 

Rachel Swirsky schreef het zeer korte verhaal Your Face. Het is een dialoog tussen moeder en dochter waarbij de dochter is gedownload in een computer nadat zij was verongelukt en de moeder haar niet kon laten gaan. De dialoog laat je nadenken over ethiek, wie neemt de beslissing en wat blijft er nu werkelijk van een mens over wanneer deze wordt gedownload?

The Yorkshire Mammoth deed me denken aan de vroegere televisieserie James Heriot. Harry Turtledove schetst een zeer gemoedelijke Engelse streek waarin een dierenarts een mammoet met een gebroken slagtand helpt. Die sfeer liet me de hele tijd glimlachen en bijna verlangen naar zo'n vredige tijd.

Chen Qiufan schreef In This Moment, We Are Happy en Rebecca Kuang vertaalde het uit het Chinees in het Engels. Een wat langer verhaal dat is weergegeven als een documentaire over de voortzetting van het menselijke ras dat moeite heeft met zich voortplanten. Aan bod komen draagmoeders, klonen, man die als experiment een kind voldraagt en uiteindelijk het samenkomen van menselijke DNA met kunstmatige intelligentie. Dat laatste had van mij niet zo gehoeven maar het onderwerp boeit mij wel. Hoe verder we ons ontwikkelen, hoe rijker we worden, hoe minder kinderen we op de wereld zetten. Niet zo vreemd dat hier over wordt geschreven.

Peter Zegveld Exploded View - Marina de Vries en anderen

In augustus heb ik in Enschede de tentoonstelling Wat beweegt van Peter Zegveld gezien. En wat een beleving was dat! Kunst zoals ik het zelden heb gezien en waar ik chronisch blij van word. Kunst die door mijn hele lijf gaat en waardoor ik onophoudelijk wil gaan springen. Om dit gevoel vast te kunnen houden kocht ik het boek Peter Zegveld Exploded View.

Nu is een boek over kunst altijd alleen maar een herinneringoproeper omdat het nooit je de kunst kan laten ervaren zoals het is als je het originele kunstwerk zelf voor je hebt. In dit boek hebben auteurs uit verschillende richtingen (museumdirecteuren, kunsthistorici, antropologen en dergelijken) over Peter Zegveld zelf en zijn werk geschreven. Dit alles omringt met heel veel fotomateriaal van zijn werk.

En het mooie is dat zelfs werk wat ik van hem nog nooit gezien heb, door dit boek toch tot leven is gekomen door de foto's en hoe men er over schrijft. En dat is knap want het gaat hier over kunstwerken die vaak bewegen en geluid maken. Het lijkt wel alsof Peter Zegveld zijn energie als vanzelf van de bladzijden spat als mensen het over hem hebben. Terwijl ik dit type ben ik zelf ook weer helemaal energiek en vraag ik me af wat voor leuks ik nu ga doen.

Half mens - Maartje Wortel

Er is altijd het gevaar dat wanneer een schrijver door een boek mij in vervoering heeft weten te brengen, ik dit ook bij andere boeken van deze zelfde schrijver verwacht. De ene keer pakt dat prima uit maar dit maal heb ik pech gehad. Dit boek van Maartje Wortel is haar romandebuut en ik weet niet of zij haar slag nog te pakken moest krijgen of dat ik het op een verkeerd moment heb gelezen maar ik werd door dit boek niet gegrepen zoals ik dat bij ander werk van haar had.

Wat voor mij zeker niet helpt is dat het verhaal zich afspeelt in Amerika. Er zijn wel bepaalde aspecten waardoor ik begrijp dat het zich daar moet afspelen en niet in Nederland zoals bijvoorbeeld het verschil in gerechtssysteem. Toch komt dit op mij eerder over als een zwaktebod dan dat het werkelijk iets toevoegt. Het kan dan wel over een Hollands meisje gaan dat met haar ouders uit Nederland is meeverhuisd naar de Verenigde Staten, toch had het mij veel meer gedaan wanneer dit meisje in Nederland was gebleven en haar geschiedenis in een drukke Nederlandse stad had afgespeeld.

Nu is het boek verder wel typisch op zijn Maartje Wortels geschreven met sterke weergaven van hoe de hoofdpersonen zich door het leven heenleven.  En scherpe, korte personageschetsen van personen die slechts een kleine rol spelen in het verhaal. En dat maakt het dan weer de moeite waard om gelezen te hebben.

O ja, op het einde ontgaat me iets. En dat is misschien ook wel wat ik er minder aan vind. Bij dit soort boeken vind ik het eerder storend dat er de hele tijd naar een bepaald punt toegewerkt wordt dan wanneer er gedeelten van mensenlevens worden beschreven waar je even bij mee mag kijken. Daarom denk ik als ik het einde wel had gevolgd, ik het er niet beter had gevonden.

Old Man's War - John Scalzi

De naam John Scalzi hoor is al meerdere jaren met veel bewondering en enthousiasme uitgesproken worden. Enkele jaren geleden las ik een boek van hem dat gebaseerd was op de Red Shirts uit de originele Star Trek serie. Een zeer vermakelijk boek maar ik was er niet door gegrepen. Toen wist ik nog niet wat ik nu weet.

Per toeval kocht ik Old Man's War, het debuut van John Scalzi en wat nu het begin van een serie boeken blijkt te zijn, boeken die niet zo zeer een serie zijn met dat je als lezer met smart zit te wachten hoe het verder gaat maar meer als in dat het in hetzelfde universum afspeelt (als ik het goed heb begrepen en ik hoop het maar want geserialiseerde boekenreeksen spreken me eigenlijk niet meer zo aan).

Ik begon te lezen en was direct geïntrigeerd door het gegeven dat een vijfenzeventig jarige zich opgaf als vrijwilliger om mee te doen aan een oorlog in de koloniën (waarmee niet landen op aarde bedoeld worden maar andere voor de mens leefbare planeten). En vervolgens ontrolde daar een verhaal voor mijn ogen dat zowel even origineel als natuurlijk aanvoelent. Het is bijna onvoorstelbaar dat nog niet eerder iemand het universum heeft geschapen dat John Scalzi voor de lezer schets omdat het zo bekend aanvoelt.

Het is niet alleen het gegeven van mensen die een redelijk volledig leven hebben gehad die zich nu inzetten om de mensheid te beschermen maar ook de manier waarop menselijke motivatie is beschreven dat het boek zo ijzersterk maakt. Iedereen die in beeld komt, is een mens of wezen van het figuurlijke vlees en bloed waar ik direct in geloof. Nergens wordt het plat of te fantasievol. Het is wat mij betreft science fiction in de hoogste categorie. En nu snap ik ook al die lovende woorden die ik in het verleden over hem las.
En tja, nu zit er niets anders op dan ook andere boeken uit dit universum op te sporen en te gaan lezen.