Knielen op een bed violen - Jan Siebelink

Het boek is al meer dan tien jaar oud, heeft de AKO-literatuurprijs gewonnen, werd vele jaren aangehaald en inmiddels is er ook een film naar gemaakt. Boeken die in de loop der tijd almaar genoemd worden gaan uiteindelijk toch in mijn systeem zitten en zonder dat het op mijn verlanglijstje sta, zie ik het dan tweedehands op de Deventer boekenmarkt liggen en opeens neem ik het naar huis omdat ik eindelijk wil weten waar iedereen het toch over heeft.
Een Nederlandse schrijver die als onderwerp neemt het geloof in een klein dorp, is voor mij eigenlijk al bijna direct afgeschreven als oninteressant. Daar heb ik in mijn tienerjaren genoeg van verplicht moeten lezen. Net zoiets als WOII voor mij meestal betekent dat ik daar geen interesse meer voor kan opbrengen.

Maar bij dit boek gebeurde iets wonderlijks. Het gaat in het eerste deel inderdaad over een opgroeiende jongen met een vader die een strenger geloof gaat hanteren dan de kerkelijke en die zo wreed was dat de jongen wegloopt en zelf zijn eigen leven gaat opbouwen. Daarin wordt hij heen-en-weer geslingerd tussen het vrije leven met zijn vrouw en kinderen aan de ene kant en aan de andere kant de steunende maar ook drukkende hand van de aanhangers van de Reformatie.

Ik als ongelovige gruwel van de dreigingen die uitgaan van hen die vinden dat zij de enigen zijn die juist in de leer zijn en alleen hun zielen gered kunnen worden al weten zij dát ook niet zeker. En al het stiekeme gedoe wat daaromheen gedrapeerd wordt, maakt het ook nog eens ongeloofwaardiger in mijn ogen.
Maar het knappe van dit boek is dat er niet wordt uitgelegd waarom de ik-persoon ondanks zijn slechte ervaringen in zijn jeugd toch een groot deel van zijn kapitaal in de vorm van boeken aanschaffen steekt en stiekem reisjes maakt om bijeenkomsten bij te kunnen wonen. Als lezer maak je mee dat hij doet wat hij doet. Er is een enkel moment van twijfel maar dan komt toch weer de aantrekkingskracht en handelt hij daar naar. En dit doen, ging tijdens het lezen in mij zitten en daarmee voelde ik de wanhoop, het zo graag willen dat dit de juiste leer is en dat er een ander is die positief over hem oordeelt en altijd weer die angst dat het toch fout is of misschien wel dat dit de waarheid helemaal niet is.

Een korte tijd stoorde het mij dat zijn keuzes niet duidelijker werden beschreven maar uiteindelijk denk ik juist dat dit de kracht van dit boek is.