Even nagezocht en gevonden dat ik in november 1983 dit boek, destijds in een vertaling, voor het eerst gelezen heb. Nu zo'n 30 jaar later was ik wel weer benieuwd hoe ik dit boek zou vinden en wat er ook alweer precies in staat. Een aantal beelden van toen ik 14 was, staan nog altijd in mijn geheugen gebrand maar andere scènes was ik vergeten en dat is opmerkelijk. Want gaandeweg het boek kwamen steeds meer de gevoelens van dat 14-jarige meisje naar boven die voor het eerst met zoveel geweld en wreedheid in aanraking kwam. Opeens wist ik weer dat ik toen besloten had dit boek nooit meer te willen lezen. Niet omdat het slecht zou zijn maar om de enorm zwarte kant van de mensheid die in dit boek geschetst wordt. Toen wist ik nog lang niet waartoe de mensheid in staat was. Behoorlijk confronterend dus destijds.
Nu is het vele jaren later en ik lees dezelfde scènes bijna zonder een spier te vertrekken. Het proces van de marteling waarin de ik-persoon leert dat 2+2 werkelijk 5 is, is menselijk gezien onverdraaglijk. Maar ik ben ouder geworden. De tijden zijn veranderd en de amusementswereld heeft al jarenlang zich gericht op dystopische toekomsten. Daarnaast is mijn eigen idee over de mensheid in het algemeen er een van oppperste verbazing dat we niet voortdurend elkaar de hersenen inslaan. Dit maakt deze klassieker 1984 bijna een teleurstelling.
Met name in het eerste deel wordt erg veel uitgelegd om een zo duidelijk mogelijk beeld van deze wereld in 1984 te schetsen. Het stoorde mij dat dit niet terloops in het verhaal aan bod kwam maar echt bladzijden lang uit de actie werd gestapt om deze toelichting te geven. Het in deel twee laten voorlezen van de hoofdpersoon uit een bepaald boek vond ik al een betere vondst maar nog steeds voelde het als een kunstgreep om uitleg aan de lezer te geven. De appendix waarin er extra informatie wordt gegeven over Newspeak was helemaal overbodig in mijn ogen.
Het zijn de echt verhalende delen die het boek maken en dan ook echt heel sterk neerzetten waar het om draait. Voor een naïef 14-jarige wellicht wat te veel van het goede maar voor de meer doorgewinterde mens eentje die je eigenlijk niet mag missen. Het is niet voor niets een klassieker en in onze maatschappij verweven geraakt met de uitdrukking 'Big Brother is watching you'. Soms voelt het wat cliché aan maar dat is de keerzijde van als iets te bekend wordt. Het succes heeft zich dan tegen zichzelf gekeerd.
(Dit boek las ik nu als e-boek. De kaft die hier staat afgebeeld is die van het Nederlandstalige exemplaar dat altijd zo prominent in de boekenkast van ouders heeft gestaan)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten